[ Pobierz całość w formacie PDF ]
częsty w Piśmie św. sposób wyrażania się, polegający na tym, iż mówi się o
.zaistnieniu jakiejś rzeczy wtedy, kiedy istnienie to zostaje uświadomione przez ludzi.
Sens cytowanego zdania byłby wówczas, jak następuje: Chrystus jest przeznaczony,
by się objawił Synem Bożym. Lecz w tym wypadku wyraz przeznaczony byłby
użyty niewłaściwie, bo ściśle mówiąc przeznaczonym jest ten, kto jest skierowany do
szczęścia wiecznego jako swego celu. A szczęśliwość Chrystusa nie zależy od naszego
poznania. I dlatego trzeba stwierdzić, że pojęcie uprzedniości zaznaczone w wyrazie
przeznaczony nie odnosi się samo przez się do Osoby Syna Bożego, lecz ma na
względzie osobę wziętą w aspekcie jej zjednoczenia z naturą ludzką. Osoba ta
bowiem, choć była Synem Bożym przed wiekami, lecz nie zawsze bytowała
samoistnie w tej naturze.
Toteż Augustyn mówi8): Predestynowany jest Jezus, aby ten, kto według ciała
miał się stać synem Dawida, był jednak Synem Bożym w mocy .
Zauważmy, że choć w słowach: był przeznaczony oraz stał się zawiera się
moment czasu, ale w pierwszym wypadku moment poprzedzania odnosi siÄ™ do
istnienia jakiejś rzeczy w myśli tego, kto przeznacza, a w drugim do jej istnienia w
rzeczywistości. To, co stanowi realny podmiot jakiejś formy lub natury, można ująć
albo konkretnie, w związku z tą formą, albo też w oderwaniu od niej.
W tym ostatnim ujęciu Osoba Chrystusa zawsze była Synem Bożym, lecz
dopiero poczynajÄ…c od pewnego momentu w dziejach wymieniamy jÄ… jako Syna
Bożego, bytującego samoistnie w naturze ludzkiej. Toteż zdanie: Chrystus jest
Synem Bożym przeznaczonym lepiej oddaje prawdę niż zdanie: Chrystus stał się
Synem Bożym .
Artykuł 2.
CZY ZDANIE: CHRYSTUS, JAKO CZAOWIEK, JEST PRZEZNACZONY,
ABY BY SYNEM BO%7Å‚YM JEST BADNE ?
Na pozór tak.
1. Bo to, co zostało objęte przeznaczeniem, musi być w jakimś momencie czasu
zrealizowane, gdyż przeznaczenie Boże nie zawodzi. Otóż ze zdania Chrystus, jako
człowiek, jest predestynowany na Syna Bożego wynikałoby błędne zdanie. że
Chrystus jest Synem Bożym jako człowiek. A skoro wniosek jest błędny, to błędna
jest przesłanka.
2. To, co przysługuje Chrystusowi, jako człowiekowi, przysługuje również pozostałym
ludziom, bo On należy do tego samego gatunku, co ludzie pozostali. Gdyby więc
Chrystus był przeznaczonym Synem Bożym jako człowiek, przezna-czenie to
odnosiłoby się do każdego innego człowieka, a tak przecież nie jest. Błędna jest więc
przesłanka.
3. To, co zostało przeznaczone, musi się kiedyś zrealizować. Lecz jak
stwierdziliśmy1), lepiej wyraża prawdę zdanie: Syn Boży stał się człowiekiem niż
65
zdanie: Człowiek stał się Synem Bożym , o czym również była mowa2). Prawdziwe
jest więc raczej zdanie: Chrystus, jako Syn Boży, jest przeznaczony na człowieka , a
nie zdanie odwrotne: Chrystus, jako człowiek, jest przeznaczony na Syna Bożego .
A JEDNAK oto słowa Augustyna3): Mówimy, że sam Pan chwały przeznaczony jest,
by jako człowiek, stał się Synem Bożym .
WYKAAD. W przeznaczeniu możemy wyróżnić dwie rzeczy: Jedna to aspekt wieczny
przeznaczenia; zawiera on pojęcie poprzedzania. tego, co zostało przeznaczeniem
objęte. Druga to. doczesny skutek przeznaczenia, będący bezinteresownym darem
Boga. Musimy stwierdzić, że przeznaczenie w obu tych momentach przypisujemy
Chrystusowi wyłącznie ze względu na Jego ludzką naturę.
Bo po pierwsze, nie była ona zawsze zjednoczona ze Słowem, a po drugie,
zjednoczenie jej z Synem Bożym w Osobie dokonało się przez łaskę. Przeznaczenie
więc przysługuje Chrystusowi tylko ze względu na ludzką naturę. Stąd słowa
Augustyna4): Przeznaczono dla tej natury ludzkiej takie wyniesienie i na taki
poziom, że już nic wyższego nie mogło być do osiągnięcia . A skoro przysługuje coś
komuś ze względu na naturę ludzką, to mówimy, że przysługuje mu jako człowie-
kowi. Wobec tego musimy stwierdzić, że Chrystus, jako człowiek, jest przeznaczonym
Synem. Bożym.
Ad 1. W zdaniu: Chrystus, jako człowiek, jest przeznaczony, aby być Synem
Bożym , wyrażenie: jako człowiek można odnieść dwojako do aktu przeznaczenia.
Po pierwsze, akcentujÄ…c przedmiot materialny przeznaczenia. Przytoczone zdanie tak
rozumiane jest błędne, wyrażałoby bowiem myśl: Chrystus jest Synem Bożym, jako
człowiek. Zarzut opiera się na takim rozumieniu.
Po drugie, można zaakcentować w wyrazie: przeznaczenie sam charakter
czynności, zwłaszcza to, że ona wyprzedzała jej realizację i to, że skutek jej był
owocem łaski. Przeznaczenie w tym rozumieniu przysługuje Chrystusowi, jak już
stwierdziliśmy5), ze względu na naturę ludzką, toteż mówimy, że On został
przeznaczony, jako Człowiek.
Ad 2. Może coś człowiekowi przysługiwać w dwojakim znaczeniu tego słowa: po
pierwsze, przysługuje coś, co wynika z ludzkiej natury. Zdolność do śmiechu
przysługuje np. Sokratesowi ze względu na jego ludzką naturę, bo zdolność ta w niej
ma swe zródło. Otóż ani Chrystusowi, ani żadnemu innemu człowiekowi nie
przysługuje przeznaczenie z tytułu posiadania przez nich ludzkiej natury. Tak jest w
zarzucie rozumiane słowo przysługuje . W innym znaczeniu mówimy, że coś
przysługuje komuś ze względu na ludzką naturę, jeśli ta natura może to coś przyjąć.
Tak rozumiemy powiedzenie, że Chrystus jest przeznaczony ze względu na swoją
ludzką naturę, bo jak już wiemy6) przeznaczenie zmierzało do wywyższenia ludzkiej
natury w Chrystusie.
Ad 3. Jak mówi Augustyn7): Owo niewysłowione przyjęcie człowieka przez Słowo
Boże jest czymś tak szczególnym, że słusznie i zgodnie z prawdą możemy posługiwać
się zarówno nazwą: Syn Człowieczy, ze względu na przyjętego człowieka, jak i
[ Pobierz całość w formacie PDF ]