[ Pobierz całość w formacie PDF ]
dzony dekretem rządowym jako środek obiegowy, w ten sposób zwiększa ilość pieniędzy
i kredytów. Rząd po prostu wydaje rozkaz, i papierowe pieniądze pojawiają się.
Rząd nie troszczy się z początku, że pewni ludzie będą tracili, rząd nie troszczy się, że
ceny pójdą w górę. Ustawodawcy mówi: To jest cudowny system! Ale ten cudowny system
ma jedną podstawową wadę: Ten system nie może trwać. Jeśliby inflacja mogła trwać na
zawsze, nie byłoby podstawy mówić rządowi, że nie powinien wszczynać inflacji. Ale pewną
właściwością inflacji jest, że wcześniej lub pózniej, musi się skończyć. To jest polityka, która
Strona główna
nie może trwać.
Na dalszą metę, inflacja kończy się załamaniem środka płatności katastrofą, sytuacją
Strona tytułowa
podobną do tej w Niemczech w 1923 r. Na 1-go sierpnia 1914 r. wartość dolara wynosiła
cztery marki i dwadzieścia fenigów. Dziewięć lat i trzy miesiące pózniej w listopadzie 1923 r.,
dolar był wymieniany za 4.2 miliardy marek. Innymi słowy, marka nie wartała nic. Marka
Spis treści
już nie miała żadnej wartości.
Kilka lat temu, sławny autor pisał: Na dalszą metę wszyscy umrzemy . To jest rze-
czywiście prawda, przepraszam, że tak mówię. Ale pytaniem jest jak krótko lub jak długo
będzie krótka meta trwać? W osiemnastym wieku żyła sławna pani Madame de Pompadour,
której przypisuje się, powiedzenie: A res nous le deluge po nas choćby potop. Madame de
Pompadour na szczęście umarła w krótkiej mecie. Ale jej następczyni na urzędzie Madame
du Barry przeżyła krótką metę i została ścięta w długiej mecie. Dla wielu ludzi długa meta
szybko staje się krótką metą im dłużej trwa inflacja tym wcześniej jest krótka meta.
Strona 48 z 77
Jak długo może krótka meta trwać? Jak długo może centralny bank kontynuować inflację?
Prawdopodobnie tak długo jak ludzie są przekonani, że rząd wcześniej lub pózniej, ale bez-
warunkowo nie za pózno, przestanie drukować pieniądze i tym samym zatrzyma zmniejszanie
Powrót
się wartości każdej jednostki pieniądza.
Kiedy ludzie dłużej w to nie wierzą, kiedy zdają sobie sprawę, że rząd będzie tak dalej
postępował bez jakiejkolwiek intencji zatrzymania, wtedy zaczynają rozumieć, że ceny jutro
Pełny ekran
będą wyższe niż są dzisiaj. Zatem zaczynają kupować za każdą cenę, powodując wzrost cen
do takiej wysokości, że system pieniężny załamuje się całkiem.
Zamknij
Mówię o wypadku Niemiec, który cały świat obserwował. Wiele książek opisywało wy-
darzenia tego czasu. Chociaż nie jestem Niemcem, ale Austriakiem, widziałem wszystko od
wewnątrz: W Austrii, warunki nie różniły się dużo od tych w Niemczech; ani też nie różniły
Koniec
się one dużo w innych Europejskich krajach. Przez wiele lat Niemiecki naród wierzył, że
ich inflacja była tylko tymczasową sprawą, że skończy się niebawem. Wierzyli temu przez
prawie dziewięć lat aż do lata 1923 r. Wtedy, ostatecznie, zaczęli wątpić. Jak inflacja dalej
postępowała, ludzie uważali za rozsądniejsze kupować wszystko co jest do nabycia zamiast
trzymać pieniądze w kieszeniach. Ponadto, rozumowali, że nie powinno się udzielać poży-
czek, ale odwrotnie, że było dobrą ideą być dłużnikiem. W ten sposób inflacja trwała dając
powody do dalszej inflacji.
I trwało to w Niemczech aż do 28 sierpnia 1923 r. Ogólnie ludzie wierzyli, że inflacyjne
Strona główna
pieniądze są rzeczywistymi pieniędzmi, ale z drugiej strony, spostrzegli, że warunki zmieniły
się. Przy końcu niemieckiej inflacji, w końcu lata 1923 r., niemieckie fabryki wypłacały
Strona tytułowa
swoim robotnikom rano każdego dnia naprzód za dzień. I pracownik przychodził do fabryki
ze swoją żoną, wręczał jej natychmiast swoją płacę wszystkie miliony, które otrzymał
I ona natychmiast udawała się do sklepu by kupić cokolwiek, wszystko jedno co. Zdawała
Spis treści
sobie sprawę, co większość ludzi wiedziało w tym czasie że na drugi dzień, od jednego dnia
do drugiego, marka traciła 50% swojej siły kupna. Pieniądze jak czekolada na gorącej kuchni,
topniały w kieszeniach ludzi. Ta ostatnia faza niemieckiej inflacji nie trwała długo; po kilku
[ Pobierz całość w formacie PDF ]