[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zasadza się na oddzieleniu prawniczych demokratycznych form sprawowania władzy przez jakąś klasę
panującą, i tym samym odsunięciu mas ludowych od rządzenia, choćby nawet w najmniejszej mierze, od
demokracji, która urzeczywistnia władzę klasy mniejszościowej i tym samym wręcz wymaga od mas
ludowych stałego działania, sprawowania kierowniczej roli w państwie.
Z tego względu, odzwierciedlona w analizach Lenina, nauka rosyjskiej rewolucji kieruje naszą
uwagę na dwie doniosłe kwestie praktyczne, które są nieustannie kwestiami otwartymi i na nowo
odkrywanymi, nigdy w sposób ostateczny nieuregulowanymi, od rozwiązania których zależy rozwój
masowej rewolucyjnej demokracji.
A. Pierwsza kwestia, oczywiście dobrze znana, to kwestia sojuszu miedzy proletariatem i
drobnomieszczańską inteligencją, drobnomieszczańskimi producentami (drobnymi chłopami i
rzemieślnikami) oraz urzędnikami. Do takiego sojuszu może dojść jedynie dzięki walce, batalii, której
celem jest pokonanie przeciwstawiających sobie proletariat i drobnomieszczaństwo sprzeczności,
wyrwanie w toku samej tej walki klas drobnomieszczaństwa spod hegemonii kapitalistycznej i
imperialistycznej burżuazji oraz uzyskanie hegemonii rewolucyjnej awangardy nad
drobnomieszczaństwem. Nie należy nigdy zapominać, że w tym czasie w tradycji marksistowskiej Lenin
jest jedynym teoretykiem, właśnie jedynym, który w tej kwestii odchodzi zarówno od prawicowego
oportunizmu a la Kautsky, jak i od lewaków, a nawet autentycznych, jak Róża Luksemburg,
rewolucjonistów; jest jedynym teoretykiem, który nigdy nie miał urobotniczonej koncepcji dyktatury
proletariatu, to znaczy, w ostatecznym rachunku, ekonomistycznej i mechanistycznej koncepcji władzy
państwowej klasy robotniczej. Nie istnieje dyktatura proletariatu, jeśli klasa robotnicza, chcąc zdobyć i
utrzymać władzę, nie pociągnie za sobą nie tylko biednego chłopstwa, niektórych warstw
drobnomieszczańskich, których proletaryzacja jest już zaawansowana, ale całego drobnomieszczaństwa o
sprzecznych przecież z klasą robotniczą historycznych interesach. Nie istnieje dyktatura proletariatu, jeśli
40
© SamoksztaÅ‚ceniowe KoÅ‚o Filozofii Marksistowskiej http://skfm.dyktatura.info/
Étienne Balibar O dyktaturze proletariatu (1976 rok)
klasie robotniczej nie uda się zacieśnić solidnych więzów politycznych, ekonomicznych i ideologicznych
z tymi masami.
Mówiąc inaczej, nie istnieje dyktatura proletariatu, jeśli rewolucja proletariacka nie jest
jednocześnie rewolucją ludową. Także w tym miejscu, począwszy od przedpazdziernikowego okresu,
ponownie nawiązuje do autentycznej nauki Marksa i Komuny Paryskiej: (...) Na szczególną uwagę
zasługuje niezwykle głębokie spostrzeżenie Marksa, że zburzenie biurokratyczno-militarnej machiny
paÅ„stwowej jest «wstÄ™pnym warunkiem każdej rzeczywiÅ›cie ludowej rewolucji». To pojÄ™cie rewolucji
«ludowej» wydaje siÄ™ dziwne w ustach Marksa , pisze Lenin; pokazuje, że wynika to z mechanicznego
sposobu, w jaki większość marksistów rozważa pojęcie dyktatury proletariatu i proletariackiej rewolucji
czekajÄ…c na mityczny moment, kiedy to proletariat, jako hegemoniczna i rewolucyjna z istoty swojej
klasa, sam stanowiłby większość społeczeństwa i miałby naprzeciw siebie już tylko garstkę pozostających
poza produkcją kapitalistów. W innym miejscu uściśla tę myśl: Jedną z głównych naukowych i
polityczno-praktycznych oznak każdej rzeczywistej rewolucji jest niezwykle szybki, gwałtowny, raptowny
wzrost liczby «szarych obywateli» (we francuskim przekÅ‚adzie: drobnomieszczaÅ„stwa. uwaga tÅ‚um.),
którzy zaczynają brać aktywny, samodzielny udział w życiu politycznym, w kształtowaniu ustroju
państwa (XXIV, s. 45 we francuskim przekładzie brak podkreśleń uwaga tłum.).
Dyktatura proletariatu nie może oznaczać izolacji proletariatu: pogląd ten jest w słowach i czynach
sprzeczny dyktatura proletariatu może zwyciężyć kontrrewolucję, może udać się jej zdezorganizować
potężną bazę burżuazyjnego państwa jedynie wówczas, jeśli wyraża ona rzeczywistą hegemonię
proletariatu nad masami ludowymi, rewolucyjny sojusz proletariatu, chłopstwa i drobnomieszczaństwa.
Jak wiadomo, wisząca stale nad tym sojuszem grozba jego zerwania, narażające rewolucję na śmiertelne
niebezpieczeństwo jego zerwanie, pozwalają zrozumieć wiele tragicznych aspektów aktualnej historii
socjalizmu. Sprawy te rozumie ten, kto naprawdę przeczytał Lenina i śledził wraz z nim chwiejność i
zwroty rzeczywistej historii, której tendencję manifestują same sprzeczności. Są one w każdym razie dużo
bardziej zrozumiałe niż wówczas, kiedy, chcąc rozwiązać kwestię sojuszy klasowych, sądzi się, że należy
proletariat utopić w niezróżnicowanej, widzącej interes w socjalizmie , masie pracowników , co
doprowadziło począwszy od 1917 r., a szczególnie u nas, do popełnienia błędów w tylu rewolucyjnych
walkach. Pojęcie dyktatury proletariatu nie tylko, że nie wyklucza kwestii sojuszy i sojuszników
proletariatu w rewolucyjnym procesie, ale wręcz stawia ją natrętnie. Pokazuje jej polityczną istotę, w
mocnym znaczeniu, jako istotę polityki mas, która w każdym miejscu przekracza ramy decyzji i gwarancji
konstytucyjnych.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]